امروزه در تشخیص بیماری های قلبی از دو روش اکوکاردیوگرافی قفسه صدری و اکوکاردیوگرافی از راه مری استفاده می شود. اکوکاردیوگرافی از راه مری (Transesophegal Echocardiography= TEE) به مراتب ارزش تشخیصی بیشتری دارد. بطوری که biplane TEE و یا multiple TEE می تواند بعنوان یک تکنیک استاندارد برای تشخیص و ارزیابی درمان در نظر گرفته شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی و تشریح اکوکاردیوگرافی از راه مری یا اکوی مری بپردازیم.

اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی نوعی از تصویربرداری از قلب است که برای پزشک معالج تصاویر و اطلاعات دقیقتری در مورد ساختار و عملکرد قلب فراهم می آورد. اکوکاردیوگرافی، روشی غیرتهاجمی محسوب می شود که با استفاده از امواج صوتی، ساختمان داخلی قلب را به تصویر می کشد. در حقیقت اکوکاردیوگرافی بعنوان استاندارد تشخیص بیماری های قلبی تلقی می شود.

اساس اکوکاردیوگرافی این است که امواج صوتی با فرکانس بالا به قلب هدایت می شود. سپس پژواک آن توسط گیرنده خاصی دریافت می گردد.

انواع مودهای اسکن

A scan: مخفف واژه  Amplitude Scan است. A Scan ساده ترین نوع نمایشی اولتراسوند است و با دامنه اکوهای بازگشتی سر و کار دارد. در این روش دامنه امواج بازتابی به عنوان نوعی مقیاس ضبط می شود. سپس تصاویر بصورت یک بعدی نمایش داده می شود.

B Scan: به منظور تهیه تصاویر ماوراء صوتی دو بعدی از بافت های بدن استفاده می شود. اسکن B مجموعه ای از اسکن های A بوده که در آن دامنه ها به نقاط روشن تبدیل شده اند.

M mode: در M mode، وجود نقطه روشن نشان دهنده مرز ناحیه و شدت روشنایی بیان کننده درصد انعکاس و نوع بافت و مکان نقطه روشن بیانگر عمق بافت است.

امواج فراصوت

این ارتعاشات بصورت سینوسی هستند. امواج صوتی صرفاً ارتعاشات سازمان یافته مولکول ها یا اتم های محیطی هستند که قادر به انتشار این امواج است.

پرتو فرا صوت

یک مبدل می تواند امواج تخت موازی با سطح کریستال تابش کند. می توان سطح تابش کریستال را بصورت ترکیبی از تعداد زیادی چشمه نقطه ای تصور کرد. جمع موج های حاصل از آن ها جبهه های موج یا سطوحی را به وجود می آورد. در اثر تداخل این امواج، موج ایجاد شده تا جایی پیش می رود که به یک ناحیه بطور مستقیم برخورد می کند و سپس واگرا می شود.

همچنین مطالعه کنید : آنژیوگرافی قلب

یک تکنسین سونوگرافی روی قفسه سینه مقداری ژل می زند. سپس یک دستگاه مبدل (ترانسدیوسر) را روی آن قرار داده و فشار می دهد. یعنی تصویر بصورت مود M بوده و یک بعدی است. با تغییر دادن پروب زوایای دیگر قلب نمایش داده می شود.

در اکوکاردیوگرافی پیشرفته قلب، امکان تهیه تصاویر دو بعدی، سه بعدی و متحرک نیز فراهم شده است.

اکوکاردیوگرافی درون قلبی

یکی از جدیدترین انواع اکو می باشد که پزشکان به وسیله آن بیماری را تشخیص می دهند. اکوی درون قلبی از طریق وارد کردن لوله های نازکی به نام کانتر به عروق خونی انجام می شود.

اکوکاردیوگرافی دو بعدی

ساده ترین نوع در بین انواع اکو می باشد. این اکو برای اندازه گیری قسمت های مختلف قلب به کار می رود. قسمت هایی نظیر محغظه پمپاژ، اندازه قلب، ضخامت دیواره های قلب و … .

ایننوع اکو تصاویری را می سازد که شبیه به ترسیم ساختار قلب هستند. در حالی که تصاویر عادی تنها عکس های فعلی قلب را نشان می دهد.

«متخصص قلب مشهد – دکتر قلب مشهد»

اکوکاردیوگرافی سه بعدی

در اکوی سه بعدی نسبت به اکوی دو بعدی، اشراف کامل به تمام حجم قلب وجود دارد. برای تشخیص مشکلات دریچه میترال و دیدن تمام حاشیه و زوایای قلب کاربرد دارد.

همچنین مطالعه کنید : اکو قلب چیست؟

اکوکاردیوگرافی استرس

اگر بخواهیم بصورت عمدی ضربان قلب و فشار خون خود را افزایش دهیم، اکوی استرس برای این منظور انجام می شود. در این اکو از فرد دو عکس گرفته می شود. یکی در زمان استراحت. دیگری بلافاصله بعد از کار کردن با دوچرخه ثابت یا دویدن روی تردمیل. اگر وضعیت سلامتی بیمار مانع از انجام حرکات فیزیکی شود، توسط پزشک دارویی تزریق می شود که ضربان قلب افزایش پیدا کند. این نوع اکو، اکوکاردیوگرافی فارماژیک نامیده می شود.

اکوکاردیوگرافی داپلر

زمانی که سلول های خونی در عروق خونی حرکت می کنند، زیر و بمی امواج صوتی آن ها تغییر می کند. تغییرات سیگنال های داپلر به پزشک کمک می کند تامیزان سرعت و جهش خون در قلب فرد را اندازه گیری کند. تکنیک های داپلر در بیشتر اکوکاردیوگرافی های قفسه صدری و مری مورد استفاده قرار می گبرد.

نقاط قرمز رنگ در تصاویر داپلر نشان دهندهسرخرگ و در برخی اکوها برای نشان دادن جریان به سمت مبدل است. همچنین نقاط آبی نمایانگر سیاهرگ یا جریان دورشونده از مبدل می باشد.

اکو بافت داپلر

از فناوری داپلر برای تعیین سرعت بافت بجای سرعت استفاده می شود. به دو صورت امواج پالسی و حالت رنگی انجام می شود. در حالت امواج پالسی هدف اندازه گیری اوج سرعت حرکات میوکارد است. همچنین در حالت رنگی تعیین سرعت و جهت حرکت میوکارد قلب می باشد. برای تشخیص سوراخ قلب در بیماران سرطانی و تحت شیمی درمانی بکار گرفته می شود.

اکوکاردیوگرافی جنین

اکوی جنین چیزی شبیه به اکوی قفسه سینه است. در این اکو امواجی که از قلب جنین ساطع می شود، توسط دستگاه آنالیز می گردد. اکوی جنین به پزشک اجازه می دهد تا ساختمان و عملکرد قلب جنین را مشاهده کند.

همچنین مطالعه کنید : درد دست چپ

اکو کاردیوگرافی از راه مری (TEE)

اکوکاردیوگرافی از راه مری، نوعی از اکوکاردیوگرافی است که نسبت به اکوکاردیوگرافی قفسه صدری، تصاویر واضح تری از قلب به دست می دهد. کیفیت تصاویر به دست آمده از اکوی مری، بالاتر از اکوکاردیوگرافی معمولی است. همچنین اکوکاردیوگرافی از راه مری، تصاویری از برخی نواحی قلب ارائه می دهد که از طریق اکوی قفسه سینه امکان پذیر نیست.

اککاردیوگرافی از راه مری، روشی غیرتهاجمی و نوین برای تشخیص بیماری های قلبی است. در این روش، تصویربرداری از طریق یک لوله انجام می شود که از مری عبور داده می شود. این لوله از طریق عبور از مری، از دهان به سمت معده حرکت می کند. تصاویر به دست آمده از قلب از طریق اکوکاردیوگرافی از راه مری، از نواحی پشت قلب تهیه می شود.

اکوکاردیوگرافی از راه مری به دو دلیل از اکوی قفسه صدری به مراتب ارزش پزشکی بیشتری دارد.

• کیفیت بالای تصاویر
• دسترسی به تصاویر قسمت هایی از قلب که در اکوکاردیوگرافی قفسه صدری قابل مشاهده نیست.

دلیل کیفیت بالاتر و دسترسی به نواحی بیشتری از قلب در اکوی مری این است که مری در پشت قلب قرار گرفته است. لذا تصویربرداری از راه مری، نواحی غیرقابل دسترس قلب را قابل مشاهده خواهد کرد.

نام دیگر اکوکاردیوگرافی از راه مری، اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال است. این روش به دلایلی که در بالا گفته شد، غالباً زمانی بکار می رود که بررسی و تحلیل قسمت ها و نواحی خاصی از قلب با استفاده از اکوکاردیوگرافی قفسه صدری امکان پذیر نباشد.

به علت عبور لوله از راه مری و ورود آن به بدن، این روش را غالباً روشی نیمه تهاجمی نیز می نامند. مجاورت مری با قلب، باعث شده است مری در این روش به عنوان پنجره یا درچه ای اولتراسونیک برای دسترسی به قلب عمل کند. مری ایننقش را به شکلی بسیار مطلوب ایفا می کند.

همچنین مطالعه کنید : سکته قلبی چیست؟

در روش اکوکاردیوگرافی از راه مری، به اشعه ای با  Penetration بالا نیازی نیست. زیرا میان قلب و پروب در این روش، نزدیکی زیادی وجود دارد. در حقیقت بین این دو بافت زیادی وجود ندارد. لذا دریافت تصاویر از قلب در این روش به راحتی و بدون کمک اشعه انجام می شود.

فرکانس پروب در اکوی مری، غالباً بین 5 تا 7.5 مگا هرتز است. این فرکانس بسیار بالاست. به همین دلیل تصاویری که از این روش بدست می آید دارای کیفیت بسیار بالایی هستند. در اکوی مری از تمام تکنیک ها و تکنولوژی هایی که در اکوکاردیوگرافی قفسه سینه استفاده می شود، می توان بهره برد.

اکوکاردیوگرافی از راه مری، در مکانی که دارای فضای استاندارد برای یک مرکز تصویربرداری باشد، قابل ارائه است. وجود برخی امکانات و تجهیزات و ظرفیت کافی برای وجود آن ها در مرکز تصویربرداری، یکی از شروط لازم برای مرکز تصویربرداری است. برخی از امکاناتی و تجهیزاتی که باید در این مرکز وجودداشته باشند، عبارتند از: دستگاه اکوکاردیوگرافی و مانیتور، دستگاه ساکشن، لوله تراشه، لارنکوسکوپ، داروهای مورد نیاز برای احیای قلبی عروقی، تخت بیمار و … . همچنین محل مرکز تصویربرداری باید فضای کافی برای حضور پرسنل درمان و آزمایشگاه و نیز فضای مناسب برای ضدعفونی کردن پروب را دارا باشد.

برخی از داروها و لوازم مصرفی که جهت اکوکاردیوگرافی از راه مری استفاده می شوند، عبارتند از: ژل لیدوکائین کلرهگزیدین، اسپری لیدوکائین، متیلن بلو، فلومازنیل، دیازپام، پتیدین، میدازولام، پروپوفل، فنتانیل و نالوکسان. موارد مذکور، در مرحله آماده سازی بیمار و جهت بی حسی موضعی مورد استفاده قرار می گیرند. محلول های شستشو و محافظ یا ماسک دهان نیز از دیگر لوازم مصرفی مورد نیاز خواهد بود. همچنین برخی داروهای ضروری برای انجام احیای قلبی در صورت لزم نیز باید در دسترس باشند.

همچنین مطالعه کنید : استنت قلب چند سال کار می کند؟

اگر دریچه های قلب دچار عفونت شده باشند و یا موضوع مورد بررسی و ارزیابی پزشک، دریچه های مصنوعی باشند، از طریق اکوی مری قابل تشخیص خواهد بود. همچنین از اکوی مری می توان برای ارزیابی سوراخ هایی که بین حفره های قلب بیمار وجود دارد، استفاده کرد. علاوه بر موراد فوق اگر سرخرگ آئورت جدا یا دچار پارگی شده باشد، نیز از راه اکوی مری قابل تشخیص است. از اکوکاردیوگرافی از راه مری برای تشخیص بیماری های قلبی مادرزادی نیز بسیار استفاده می شود.

در برخی موارد نیز انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری مناسب تشخیص داده می شود. اگر بیمار قبلاً اکوکاردیوگرافی را از راه مری انجام داده باشد و نیاز به اکوی مجدد پس از مدتی داشته باشد، انجام مجدد اکوی مری غالباً مناسب است. در این شرایط معمولاً ایجاد تغییر در برنامه درمانی بیمار پیشبینی می شود. این مورد ممکن است پس از تجویز و مصرف داروی ضد انعقاد با حل شدن لخته خون یا پس از استفاده از آنتی بیوتیک به دنبال نابودی وژتاسیون رخدهد.

گاهی ممکن است اکوی قفسه صدری، پاسخ قابل تحلیلی ارائه ندهد. به عبارت دیگر گاهی بیماری از طریق اکوی قفسه صدری قابل تشخیص نیست. در اینگونه موارد استفاده از اکوکاردیوگرافی از راه مری می تواند راه گشا باشد. استفاده از اکوی مری برای تشخیص ریشه قلبی عروقی آمبولی و بررسی اندوکاردیت عفونی مانند باکتریمی استاف نیز مناسب خواهد بود.

همچنین از طریق اکوی مری، می توان ارزیابی نمود که آیا نیازی به تجویز داروی ضد انعقاد وجود دارد یا خیر. در صورتی که پاسخ پاتولوژی های آئورت قابل اعتماد و اطمینان نبوده و در نتایج آن تردید وجود داشته باشد، نیز می توان از اکوی مری استفاده کرد.

همچنین مطالعه کنید : عکس قلب

• گاهی ممکن است بیمار، دچار مشکلاتی باشد که انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری، برای وی مناسب نباشد. لذا پیش از انجام اکوی مری باید مشکلاتی که ممکن است موجب افزایش ریسک Consious Sedation شوند، ارزیابی و بررسی شوند.
• پیش از انجام اکوی مری، باید بررسی گرددکه آیا بیمار ساقه مصرف الکل، مواد مخدر یا حساسیت به مواردی خاص دارد یا خیر. همچنین مصرف برخی داروها بر نتیجه اکوی مری تأثیرگذار خواهد بود. لذا باید این مسأله نیز بررسی دقیق گردد.
• بیمار باید پیش از انجام اکوی مری، حداقل به مدت شش ساعت از خوردن هرچیز بجز آب خودداری کند. اگر بیمار در تخلیه معده همواره با تأخیر مواجه است، باید مدت زمان بیشتری را از خوردن خودداری کند.
• مصرف متوکلوپرامید پیش از انجام اکوی مری می تواند از آسپیراسیون نیز جلوگیری کند.
• جهت تجویز داروهای بی حسی و سایر داروها برای بیمار، باید سابقه و شرایط سلامت وی برسی شده و مورد نظر قرار گیرد. باید توجه داشت که در افراد سالمند یا افرادی که دچار بیماری ها و نارسایی های قلبی هستند، باید با احتیاط بسیار دارو تجویز شود. بنابراین بیمار باید کلیه سوابق خود را بطور دقیق پیش از انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری در اختیار پزشک خود قرار دهد.
• اگر بیمار از داروهایی استفاده می کند که باعث رقیق شدن خون می شود، مانند آسپرین باید حتما به پزشک خود اطلاع دهد. زیرا این مسأله می تواند در حین اکوکاردیوگرافی، جان بیمار را به خطر اندازد.
• بیمار باید توجه داشته باشد که به دلیل نحوه انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری، هنگام مراجعه باید حتما یک نفر همراه با خود به مرکز اکوکاردیوگرافی ببرد.
• بیمار باید هنگام مراجعه برای اکوی مری، کلیه مدارک پزشکی قبلی خود را همراه داشته باشد.
• بیمار هنگام انجام اکوی مری، نباید از ندان مصنوعی در دهانخود استفاده کند. لذا دندان مصنوعی پیش از اکو باید از دهان خارج شود.

همچنین مطالعه کنید : اکوی پیشرفته قلب چیست ؟

بیمار در هنگام انجام اکوکاردوگرافی از راه مری، بیهوش است. مرکزی که اکوی مری در آن انجام می شود، باید به تجهیزاتی نظیر مانیتور، دستگاه ساکشن و دستگاه اکسیزن مجهز باشد. در هنگام انجام اکوی مری، باید بطور مستمر، مانیتورینگ بیمار انجام شود. از طریق مانیتورینگ باید فشار خون، پالس اکسی متری و الکترو بیمار دائماً بررسی گردد. اگر درصد اکسیژن خون بیمار دچار افت شود، باید از اقداماتی استفاده شود که بیمار را تحریک کند. در ادامه نیز باید از داروهایی مانند فلومازنیل استفاده شود. برای استفاده در مواقع ضروری که یمار واکنش نشان نمی دهد، باید تجهیزات مربوط به انتوباسیون نای نیز در دسترس باشد.

اکوکاردیوگرافی از راه مری، غالباً بصورت سرپایی انجام می شود. لذا می تواند در بیمارستان، کلینیک یا ماکر تخصصی معتبر نیز انجام شود. از آنجا که اکوی مری از طریق عبور لوله ای از داخل مری انجام می شود، هنگام انجام آن گلوی بیمار کمی آزرده خواهد شد. لذا اغلب برای کمتر شدن آزردگی گلوی بیمار، مقداری داروی آرام بخش به بیمار تزریق گردد. داروی آرام بخش اغب از طریق لوله درون سیاه رگ به بیمار تزریق می گردد.

همچنین مطالعه کنید : ضربان قلب نرمال

تزریق آنتی بیوتیک به بیمار برای جلوگیری از عفونت نیز گاهی انجام می شود. به دلیل ورود لوله به دهان و عبور آن از گلو و مری بیمار، معمولاً بیمار ابتدا دچار حالت تهوع می گردد. لوله اکوی مری،دارای یک دسته کنترل کننده است. پزشک می تواند از طریق آن، لوله ای را که وارد مری شده است، حرکت دادهو پایین و بالا کند. پزشک از این اقدام برای تهیه تصویر قلب از زواییای مختلف و تهیه تصویر از قسمت های مختلف قلب استفاده می کند.

وجود لوله در گلو و دهان بیمار باعث می شود ترشحات دهان بیمار برای او کمی غیر قابل کنترل باشد. گاهی برای کنترل ترشحات دهان بیمار از یک دستگاه مکنده نیز استفاده می شود. در صورت لزوم گاهی از اتصال اکسیژن به بیمار نیز مکن است جهت سهولت بیشتر در تنفس وی استفاده شود.

انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری، غالباً بین 15 تا 30 دقیقه به طول می انجامد. اما اکلیه امور و حواشی مربوط به اکوی مری، معمولاً بین یک تا دو ساعت از زمان بیمار را به خود اختصاص می دهد.

معمولاً در هنگام انجام اکوی مری، به منظور باز نگاه داشتن دهان بیمار، وسیله ای در دهان وی قرار داده می شود.  پس از پایان مراحب اکوکاردیوگرافی، لوله ظریف و باریکی وارد مری شده، توسط پزشک به آهستگی خارج می شود. پس از تمیز کردن ترشحات دهان بیمار، مراحل انجام اکوی مری به پایان می رسد.

• پس از اتمام اکوکاردیوگرافی از راه مری، مانیتورینگ بیمار همچنان ادامه می یابد. این کار تا هوشیاری کامل بیمار ادامه خواهد داشت.
• تا زمانی که بیمار به هوشیاری کامل رسیده و علائم حیاتی وی به وضعیت پایدار قبل از بیهوشی نرسیده باشد، نباید به بخش منتقل گردد.
• پس از انجام اکوی مری بیمار تا قریب به دو ساعت همچنان باید از مصرف مواد خوراکی خودداری کند. تا هنگامی که بی حسی گلو برطرف نشود، نباید از مواد خوراکی استفاده شود. همچنین تا پنج ساعت پی از اکوی مری باید از مصرف غذاهایی که خیلی سرد یا خیلی داغ بوده و باعث تحریک شدید گلوی بیمار می شوند، خودداری گردد.
• بیمار به مدت یک روز به هیچ عنوان نباید پس از انجام اکوی مری، رانندگی کند. لذا وجود همراه برای بیمار هنگام انجام اکوی مری ضروری است.
• در صورتی که بیمار بیش از یک روز در گلوی خود حس آزردگی و بی حسی داشته باشد، باید حتماً به پزشک خود اطلاع دهد. گاهی در موارد بسیار نادر، ممکن است مری مقداری آسیب دیده باشد. لذا این مسأله باید سریعاً توسط پزشک بررسی گردد.
• برای التیام گلو، می توان از مکیدن آب نبات استفاده کرد.
• تا چند ساعت و گاهی یک روز پس از انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری، خواب آلودگی، بی حالی و احساس ضعف در بیمار کاملاً طبیعی است.

تصاویر اکوی پیشرفته قلب از چهار نمای استاندارد تهیه می شوند: چهار حفره ای رأسی، دو حفره ای رأسی، محور بلند پاراسترنال یا سه حفره ای رأسی و محور کوتاه پاراسترنال. نمای محور بلند از رأس بطن چپ تا دریچه آئورت امتداد دارد. نمای محور کوتاه ر نمای محور بلند عمود است. نمای چهار حفره ای رأسی بر هر دو نمای محور بلند و محور کوتاه عمود است. در این نما دهلیز راست و چپ قابل مشاهده هستند. اگر صفحه نمای چهار حرفره ای رأسی را 60 درجه در جهت عقربه های ساعت بچرخانیم، نمای دو حفره ای رأسی بدست می آید که در آن دهلیز و بطن چپ قابل مشاهده هستند.

همچنین مطالعه کنید : درمان قطعی فشار خون بالا

اکوکاردیوگرافی از راه مری، روشی غیرتهاجمی برای تشخیص بیماری های قلی عروقی است. لذا این روش به دلیل غیرتهاجمی بودن با عوارض بسیار اندکی همراه ات. جز در موارد استثنا، عوارض اندک اکوی مری مانند درد یا سوزش گلو یا بی حسی در ته حلق نیز ظرف مدت چند ساعت بطور کامل برطرف می شوند.

این روش به مدت بیش از 30 سال در حال آزمون است. لذا موارد اندک گزارش شده از عوارض اکوی مری، می تواند نشانگر ضریب اطمینان بسیار بالای این روش باشد. برخی از عوارض احتمالی اکوکاردیوگرافی از راه مری به شرح زیر هستند:

برای بی حسی گلو در هنگام اکویمری، از داروهای بی حسی نظیر اسپری لیدوکائین استفاده می شود. لذا ممکن است بیمار پس از انجام اکوی مری، دچار گرفتگی حنجره یا حساسیت شود. در اغلب موارد ظرف چند ساعت یا نهایتاً یک روز این عارضه برطرف خواهد شد. در موارد بسیار نادر ممکن است گرفتگی حنجره، شدید باشد. در این صورت ممکن است نیاز به کار گزاردن لوله تراشه یا بستری بیمار در بخش آی سی یو باشد.

گاهی هنگام وارد کردن لوله و پروب در اکوی مری، مری بیمار آسیب جدی می بیند. این عارضه بسیار به ندرت رخ می دهد. اما گاهی نیز ممکن است خراش مری یا پارگی مری حادث شود. در این صورت پارگی مری باید از طریق عمل جراحی ترمیم شود.

همچنین مطالعه کنید : لیست بهترین پزشکان متخصص قلب و عروق در مشهد

در افراد بسیار کمی ممکن است استفاده از داروهای بیهوشی عوارضی را به همراه داشته باشد. گاهی ممکن است خواب الودگی بیمار به مدت طولانی و دراز کشیدن وی موجب نارسایی های قلبی شود. ممکن است تنفس فرد دچار مشکل شده و بیمار دچار عارضه قلبی گردد. در این گونه موارد اغلب درمان بیمار به سرعت و به راحتی صورت می گیرد. در صورت غفلت ممکن است جان بیمار در چنین موارد نادری به خطر بیافتد.

حالت تهوع شدید نیز گاهی در برخی افراد از عارضه های اکوکاردیوگرافی از راه مری است. این عارضه غالباً پس از چند ساعت مرتفع می شود.

ریتم غیر طبیعی قلب و عفونت دریچه های قلب نیز از عوارض احتمالی بسیار معدود اکوی مری می تواند باشد.

برخی دیگر از عوارض اکوکاردیوگرافی از راه مری می تواند خون ریزی ماژور و مینور، برونکواسپاسم، خشونت صدا، دیسفاژی و ادینوفاژی و آریتمی باشند.

با وجود موارد فوق، باید در نظر داشته باشید که اکوکاردیوگرافی، روشی بسیار سریع و مناسب برای تشخیص بیماری های قلبی است. همچنین عوارض این رو بسیار اندک بوده و در موارد بسیار نادری رخ می دهند.

بر اساس آمار و ارقام موجود در پژوهش های میدانی صورت گرفته در یان زمینه، احتمال بروز عوارض در اکوکاردیگرافی از راه مری بین 0.18% تا 2.8% است. همچنین در اکوی مری در هنگام عمل نیز احتمال بروز عوارض 0.2% است.

• در مواردی که از طریق اکوکاردیوگرافی قفسه صدری، بیماری ها یا نارسایی های قلب کاملاً قابل تسخیص باشد، انجام اکوی مری مناسب نیست.
• گاهی ممکن است بیمار یک بار اکوی مری انجام داده و نیاز به بررسی و ارزیابی مجدد داشته باشد. در این صورت اگر در برنامه درمانی بیمار، تغییری صورت نگیرد، انجام اکوی مجدد از راه مری توصیه نمی شود.
• برای بررسی و ارزیابی روتین ورید پلمونری برای بیمار، اگر قبلاً بیمار مورد ایزولاسیون ورید پولمونری قرار نگرفته باشد، انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری مناسب نخواهد بود.
• اگر تشخیص پزشک، وجود اندوکاردیت عفونی در بیمار بوده و احتمال بالینی کم باشد، استفاده از روش اکوی مری توصیه نمی گردد.
• اگر Cardioversion انجام نشود و پزشک تصمیم به تجویز داروی ضد انعقاد داشته باضشد، استفاده از روش اکوکاردیوگرافی از راه مری باز هم برای بیمار مناسب نخواهد بود.
• گاهی نیز ممکن است در علائم بیار، یک منشأ غیرقلبی شناسایی شده باشد. در این صورت اگر هدف پزشک، بررسی منشأ قلبی عروقی آمبولیدر بیمار باشد، نتیجه اکوکاردیوگرافی از راه مری نامشخص خواهد بود. در حقیقت در چنین شرایطی ممکن است اکوی مری به تشخیص پزشک کمک کند یا ممکن است کمکی به ارزیابی منشأقلبی عروقی آمبولی نکند.

همچنین مطالعه کنید : معرفی قرص بتاهیستین

همچنین مطالعه کنید : نارسایی قلبی چیست ؟

از اکوکاردیوگرافی از راه مری برای تشخیص بیماری ها و نارسایی های قلبی استفاده می شود. برخی از جایگزین های این روش برای تشخیص بیماری های قلبی عروقی به شرح زیر هستند.

• اکوکاردیوگرافی قفسه صدری یا اکوی ترانس توراسیک
• CT
• Cardiac MRI
• Aortography
• ICE

در برخی موراد، اکوی قفسه صدری امکان تشخیص بیماری را به طور دقیق ندارد. در این شرایط ارزش اکوکاردیوگرافی از راه مری زیاد خواهد بود. همچنین اکوی مری در بیماری که حال آن ها بسیار بد بوده و همودینامیک آن ها ناپایدار است و همچنین در اقدامات اینترونشنال بسیار مناسب است.

اکوکاردیوگرافی از راه مری، در سال های اخیر برای اکو در هنگام همل جراحی، کاربرد بسیار گسترده ای پیدا کرده است. همچنین اکوی مری برای تصمیم گیری در ارتباط با پاتولوژی های آئورت توراسیک نقش ویژه و رو به رشدی دارد. بطوری که برای آئورت توراسیک توصیه شده است که علاوه بر انجام اقدامات قبل عمل برای تشخیص دقیق بیماری، در هنگام همل جراحی نیز ممجددا اکوکاردیوگرافی از راه مری انجام شود.

در گذشته، آئورتوگرافی، برای اختلالات حاد آئورت، یک روش تشخیصی استاندارد و طلایی محسوب می شد. امروزه اما روش های غیرتهاجمی تری مانند اکوکاردیوگرافی از راه مری جایگزین این روش شده اند. اکوی مری برای تشخیص سندروم های آئورت، دارای حساسیت بسیار بیشتری نسبت به آئورتوگرافی است.

همچنین اکوی مری، امکان بررسی پاتولوژی های دیواره آئورت را نیز فراهم می آورد. این امر از طریق آئورتوگرافی و لومینداگرام آن امکان پذیر نیست. آئورتوگرافی نسبت به اکوی مری به زمان بیشتری نیز نیاز دارد. همچنین در آئورتوگرافی خطر کنتراست نفروپاتی نیز وجود دارد.یکی دیگر از روش های تصویربرداری که در مداخلات پرکوتانه غیرکرونری استفاده می شود، روش ICE است.

در این روش در مقایسه با Procedureهایی که با گاید اکوی مری انجام می شود، مدت زمان نیاز به فلوروسکوپی کوتاه تر است. در نتیجه مدت زمان کل Procedure کوتاهتر می شود. همچنین در این روش دوز رادیاسیون نیز کم می شود. این روش را می توان بدون بی حسی موضعی نیز انجام داد. در روش ICE، کاتترها یک بار مصرف هستند و باعث فشار سنگین هزینه مالی این روش می شود.

این مسأله محدودیتی بزرگ برای این روش محسوب می شود. به همین دلیل کاربرد این روش در ایران بسیار کم شده است. کاربرد این روش در ایران، اکنون بیشتر در مطالعات الکتروفیزیولوژیک است.

همچنین مطالعه کنید : اکو قلب بهتر است یا تست ورزش؟

دو روشی که در تصویربرداری های قلبی عروقی و روش های تشخیصی، کاربرد بسیار گسترده و رو به رشدی به ویژه در یاران دارند، روش های ام آر آی قلب و آنژیوگرافی هستند. در بسیاری از موارداختلال آئورت توراسیک Cardiac CT برای روش تصویربرداری انتخاب می شود.

آنژیوگرافی دارای سرعت بالای است. در این روش سرعت تشخیص بسیار کوتاه می گردد. این روش بیمار را در معرض اشعه یونیزایت قرار می دهد. همچنین در آنژیوگرافی، امکان کنتراست نفروپاتی نیز وجو دارد.ام آر آی قلبی غیرتهاجمی تر از آنژیوگرافی بوده و در آن از اشعه یونیزایت نیز استفاده نمی شود. سرعت ام آر آی کمتر از سرعت روش آنژیوگرافی است. همچنین ام آر آی قلبی برای بیمارانی که حال آن ها وخیم بوده و به مانیتورینگ نیاز دارند، مناسب نیست.

از عوامل تأثیرگذار بر روش تصویربرداری انتخابی، می توان به میزان در دسترس بودن هر یک از روش ها و میزان هزینه لازم برای انجام هر یک اشاره کرد. در حال حاضر، اکوکاردیوگرافی از راه مری نسبت به دو روش ام آر آی و آنژیوگرافی در دسترس تر است. همچنین امکان انجام اکوی مری در بیمارانی شرایط وخیم دارند، وجود دارد. همچنین هزینه اکوی مری از ام آر آی و آنژیوگراف، غالباً کمتر است.

اکوی مری علیرغم اینکه نسبت به ام آر آی، روشی نیمه تهاجمی محسوب می شود، اما همچنان یک روش بسیار مهم در تصویربرداری قلبی عروقی محسوب می شود. انجام اکوی مری باید توسط فردی با تجربه و متبحر صورت گیرد.

همچنین مطالعه کنید : استنت قلب چیست ؟

• اکوکاردیوگرافی سه بعدی (3DE) نوآوری بزرگی در تصویربرداری قلبی- عروقی به روش اولتراسوند است. پیشرفت در فن آوری پروب های مبدل و علم نرم افزار امکان اخذ دادگان سه بعدی و نمایش زمان-حقیقی مربوط به ساختمان قلب از نقاط دید مختلف را فراهم می آورد.مزایای اکوکاردیوگرافی سه بعدی شامل موراد زیر است:
  • ارزیابی حجم حفره های قلب که در آن مفروضات هندسی در نظر گرفته نمی شود.
  • تخمین حرکت منطقه ای دیواره های بطن چپ (LV) و کمی سازی فاز سیستولیک
  • نمایش نماهای واقع بینانه از دریچه های قلب و تهیه برش های ظریف و واقعی در مقاطع مختلف قلب
  • ارزیابی حجمی ضایعات برگشتی و سوراخ ها به کمک تصویربرداری سه بعدی داپلر رنگی
  • تصویربرداری استرس سه بعدی
  • از اکوکاردیوگرافی سه بعدی بعنوان روش کمکی در انجام بیوپسی قلب، تعبیه پیس میکر و دفیبریلاتور قلبی و همچنین در روش های جدید آنژیوپلاستی و ترمیم دریچه های قلب در اتاق عمل می توان استفاده نمود.

  در واقع با استفاده از روش تصویربرداری سه بعد در اکوی پیشرفته قلب، بررسی دقیق انواع بیماری های قلبی به خصوص درگیری دریچه ها و انواع بیماری های عضله قلب میسر می گردد. این روش تصویربرداری، امکان بررسی بسیار دقیق آناتومی را فراهم می سازد. همچنین می توان تصویربرداری سه بعدی منحصر به فردیجهت فهم بهتر بیماری های مادرزادی پیچیده قلب تهیه کرد.

  مصالحه اصلی در تصویربرداری سه بعدی، بین سرعت تصویربرداری از حجم (یا قدرت تفکیک زمانی) و قدرت تفکیک مکانی است. به منظور بهبود وضوح مکانی نیاز است تاتعدادخطوط اسکن در هر حجم (چگالی خط اسکن) افزایش یابد. این موضوع باعث زمان بر شدن تصویربرداری شده و در نتیجه نرخ حجم کلی را محدود می کند.

  شرکت های سازنده سیستم اولتراسوند در حال توسعه فن آوری های زمان – حقیقی برای بهبود قدرت پردازش سیستم اولتراسوند سه بعدی با حجم کامل و وضوح مکانی و زمانی کافی هستند.

همچنین مطالعه کنید : علائم سکته قلبی خاموش چیست؟

روش های اکوکاردیوگرافی پیشرفته سه بعدی در حال حاضر دو روش مختلف برای اخذ دادگان سه بعدی وجود دارد: تصویربرداری سه بعدی زمان واقعی یا زنده و تصویربرداری ترکیبی از چند سیکل.

تصویربرداری زمان واقعی یا زنده به نوعی از تصویربرداری اطلاق می گردد که در آن اخذ داده بصورت هرمی چندتایی در هر ثانیه از تنها یک ضربان قلب انجام می پذیرد و تصویر سه بعدی ساخته می شود. اکثر سیستم های اولتراسوندی که دارای تصویربرداری سه بعدی زنده هستند، دارای حالت های تصویربرداری مختلفی هستند. از جمله سه بعدی زنده حجم باریک، سه بعدی بزرگ نمایی شده، سه بعدی زنده زاویه باز و سه بعدی زنده رنگی داپلر.

در تصویربرداری با روش ترکیب سیکل های متوالی، امکان ایجاد تصاویر با قدرت تفکیک زمانی بهتر میسر می شود. این مسأله به علت اخذ داده از حجم های باریک در طول چند ضربان قلب (از دو تا هفت سیکل قلبی) بدست می آید. اطلاعات این ضربان ها به ترتیب با یکدیگر برای ایجاد یک مجموعه داده هایحجمی تجمیع می گردند.

با ان حال این روش تصویربرداری که نیازمند هم زمان سازی سیکل های مختلف است، ذاتاً مستعد ابتلا به آرتیفکت های تصویربرداری ایجاد شده توسط بیمار و یا حرکت تنفس و یا ریتم نامنظم قلبی است.

از آنجا که نرخ فریم در تصویربرداری سه بعدی از اساس پایین است، تلاش هایی در جهت افزایش قدرت تفکیکزمانی در این نوع تصاویر مبتنی بر الگوریتمهای پس پردازشی شده است.

تصاویر سه بعدی اکوکاردیوگرافی در طول چند پریود متوالی می توانند مجددا مرتب شوند تا یک پریود با قدرت تفکیک زمانی بالا ایجاد شود. عملیات مرتب سازی فریم ها، بر اساس پیک موج R که از روی سیگنال نوار قلبی دریافت می شود، انجام شده است.

در روش دیگر که منجر به افزایش دو برابری تعداد تصاویر اکوی پیشرفته سه بعدی می شود، تصویربرداری با جابجایی های زمانی از پیش تعیین شدهاست. سپس برای هموارسازی و مرتب سازی دادگان از الگوریتم های مبتنی بر انطباق استفاده میشود.

اقدامات پاراکلینیکی، تصویربرداری و دارویی مورد نیاز قبل از اکوی پیشرفته قلب

قبل از انجام اکوی پیشرفته قلب معمولاً انجام و داشتن یک EDG به صلاح بیمار است. همچنین گاه ممکن است بیمار عکس قفسه سینه، هولتر مانیتورینگ و … نیز داشته باشد که در صورت داشتن، بهتر است همراه خود بیاورد.

در صورت نیاز به تست ورزش، اسکن هسته ای و … بهتر است اکوی ترانس توراسیک قبل از آن انجام شود. ملاحظه دارویی قبل از اکوی پیشرفته قلب ضرورت ندارد. مگر اینکه پزشک معالج درخواست ویژه ای داشته باشد. بعنوان مثال ممکن است پزشک معالج بخواهد قلب بدون مصرف داروی ACEI بررسی شود.

فشار خون و HR قبل از تست باید اندازه گیری شود.

زمان لازم برای اکوی پیشرفته قلب

مدت زمان لازم برای اکوکاردیوگرافی بسته به پاتولوژی متفات است. برای انجام کاردیوگرافی غیر مادرزادی بین 10 تا 15 دقیقه زمان لازم است. گزارش اکوکاردیوگرافی نیز بین 5 تا 10 دقیقه به طول می انجامد. در نتیجه جمعاً 15 الی 20 دقیقه زمان برای اکوکردیوگرافی لازم است.

چنانچه اکوی پیشرفته همزمان با گزارش انجام شود، مدت زمان اکوکاردیوگرافی می تواند کاهش یابد.

چگونگی نحوه انجام اکوی پیشرفته قلب

مراحل انجام اکوی پیشرفته قلب به شرح زیر است:

ابتدا بیمار بر روی یک تخت به پهلو یا پشت خوابانده می شود.

پزشک ژل مخصوصی را بر روی یک پروب می ریزد و آن را روی ناحیه سینه ای بیمار حرکت می دهد.

امواج ماوراء صوت تصاویری را از قلب بیمار و دریچه های آن ایجاد می کنند. در اکوکاردیوگرافی از امواج اشعه ایکس استفاده نمی شود.

حرکات قلبی بیمار بر روی یک صفحه ویدئویی نمایش داده می شود و قابل مشاهده است.

یک نوار ویدئو یا عکس را می توان تهیه نمود.

در طول زمان انجام اکوکاردیوگراف، بیمار نیز می تواند ویدئو را ببیند.

اکوکاردیوگرافی، اغلب به کمتر از 15 تا 20 دقیقه زمان نیاز دارد.

اکوی پیشرفته قلب، درد و عوارض جانبی ندارد.

پزشک بیمار در مورد نتایج اکوکاردیوگرافی با بیمار صحبت می کند.

همچنین مطالعه کنید : قرص متورال (Metoral) و کاربردهای آن

• اکوکاردیوگرافی یا اکوی پیشرفته قلب، جهت کمک به پزشک برای تشخیص بیماری های قلبی انجام می شود. اما در برخی موارد انجام اکوکاردیوگرافی برای بیمار ضروری است. از جمله این موارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • هنگامی که بیمار دارای صداهایی غیرطبیعی در ناحیه قلب خود باشد.
  • هنگامی که بیمار دچار درد قفسه سینه قابل توجه و غیر قابل توجیه باشد.
  • هنگامی که بیمار دچار یک نقص مادرزادی قلبی باشد.
  • هنگامی که بیمار دچار حمله قلبی شده باشد.
  • هنگامی که بیمار دچار تب روماتیسمی شده باشد.
  • بیماری های دریچه ای که در دوران بزرگسالی ایجاد می شوند مانند تنگی دریچه آئورت یا نارسایی دریچه میترال نیز به خوبی با اکوکاردیوگرافی قابل بررسی است.
  • بیماران دچار ناهنجاری های مادرزادی قلب عموماً دچار تنگی یا گشادی دریچه های قلبی یا عبور خون از سوراخ های نا به جای داخل قلب هستند. در اکوکاردیوگرافی تمامی این اشکالات نیز به خوبی قابل رؤیت هستند.
  • در بیماران دچار نارسایی قلبی، میزان ضعف در حرکت دیواره بطن با شدت نارسایی ارتباط مستقیم دارد.. این علائم نیز به وسیله اکوکاردیوگرافی یا اکوی پیشرفته قلب تشخیص داده می شود.
  • در تنگی یا نارسایی شدید تری کوسپید که هنوز معیارهای مداخله درمانی مانند بروز علامت، افزایش سایز قلب یا کاهش RVEF و … را پیدا نکرده است، به فواصل هر شش ماه تا یک سال. در مواردی که معیارهای مداخله درمانی بروز کرده است، ابتدا باید مداخله مزبور انجام شود، سپس برای بررسی نتیجه، مجددا اکو انجام می شود. در صورتی که بیمار مداخله را نپذیرد ممکن است با همان فواصل معمولاً شش ماه اکو انجام شود.
  • در تنگی یا نارسایی متوسط تری کوسپید که بیمار تغییر علامتی ندارد، به فواصل یک تا دوسال. در تنگی خفیف تری کوسپید فواصل 2 تا 3 سال و در نارسای خفیف نیاز به فالو آپ ندارد.
  • در بیماران با دریچه پروستتیک بیولوژیک با روش اینترونشن، اکوکاردیوگرافی فردای روز پروسیجر، قبل از ترخیص بیمار در 30 روز اول بعد از تعبیه دریچه، سپس شش ماه بعد و سپس هر یک سال انجام می شود.
  • در بیماران با دریچه پروستتیک بیولوژیک با روش تعبیه جراحی، اکوکاردیوگرافی اولیه قبل از ترخیص، در 30 روز اول بعد از تعبیه دریچه و سپس هر یک سال انجام می پذیرد.
  • در موارد وجود لخته روی دریچه پروستتیک با نظر پزشک معالج به تواتر انجام می شود.
  • در بیماران با کلسیفیکاسیون رینگ میترال بسته به شدت تنگی یا نارسایی ایجاد شده، تصمیم گیری می شود. اما اگر تنگی یا نارسایی ایجاد نکرده بود، هر 2 تا 3 سال فالو می شود.

همچنین مطالعه کنید : معرفی قرص بتاهیستین